سرهنگ خلبان هوشنگ منفرد زاده فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش با اشاره به شروع نهضت خودکفایی در نیروی هوایی ارتش گفت: این نیرو جزو سازمان‌هایی بود که در قبل از انقلاب بیشترین کار آن توسط مستشاران خارجی انجام می‌شد و با پیروزی انقلاب و خروج مستشاران طبیعتاً‌ مشکلات زیادی برای نیرو باید ایجاد می‌شد.

وی افزود: خارجی‌ها که رفتند خیلی مشکلات داشتیم زیرا تعمیرات سنگین و کارهای اساسی توسط آنها انجام می‌شد از طرفی خروج مستشاران این تصور را در ذهن آنها ایجاد کرده بود که نیروی هوایی کلاً فلج خواهد شد. لذا تحریم‌ نیروهای مسلح باعث شد نیروی هوایی از روز اول آن را کاملاً حس کند.

* نیروهای پروازی اولین نیروهای مقابله کننده با صدام بودند

منفرد زاده ادامه داد: زیاد نگذشت که جنگ شروع شد و می‌طلبید که نیروی واکنش سریعی مثل نیروی هوایی وارد عمل شود. از طرفی انقلاب‌ها معمولاً به گونه‌ای است که نیروهای مسلح بعد از انقلاب انسجام خود را از دست می‌دهند اما خوشبختانه با درایت امام (ره) و غیرت خلبانان نیروی هوایی و هوانیروز تنها نیروهای مسلحی که در ابتدا توانستند جلوی عراقی‌ها را بگیرند، نیروهای پروازی بودند.

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش تصریح کرد: طولانی شدن جنگ از یک طرف و آسیب دیدن هواپیماهای جنگ باعث شد ما به عنوان نیرویی که در خط مقدم جبهه بودیم، مجبور شویم به کارهایی برای تعمیرات سنگین و نگهداری هواپیما‌ها دست بزنیم و غیر از تعمیرات دوره‌ای که انجام می‌شد مجبور شدیم به فکر بازسازی هواپیماها هم بیافتیم.

* «پروژه اوج» در سال 66 توسط شهید ستاری شکل گرفت

وی خاطرنشان کرد: هواپیمایی‌ که بر اثر ترکش‌ها، موشک‌ها و گلوله‌ها آسیب دیده و زمین‌گیر شده بودند باعث شد که در سال 65 فرمانده فقید نیروی هوایی، شهید ستاری به همراه مسئولین وقت به این فکر بیافتاند که مرکزی را برای بازسازی هواپیماهای آسیب دیده ایجاد کنند تا در نهایت بتوانند از طریق بازسازی هواپیماها به بستری برای ساخت هواپیماهای جنگنده و آموزشی هم دست پیدا کنند.

منفرد زاده تصریح کرد: لذا در سال 66 توسط شهید ستاری و دو تن از مسئولان وقت نیروی هوایی امیر خلبان حیدر صفری و مهندس مرتضی سنایی، این مرکز به نام «پروژه اوج» پایه‌گذاری شد.

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش با بیان اینکه ساخت هواپیما برای کشورها بسیار موضوع گسترده‌ای است، گفت: اوج صنعت‌های مختلف در هواپیماسازی دخالت دارد لذا وقتی تصمیم گرفتیم که وارد بازسازی هواپیما شویم یعنی می‌خواهیم وارد دنیایی شویم که سابقه‌ای در این کشور نداشته و تمام ساختار نیروی هوایی و وزارت دفاع در گذشته فقط تا حد تعمیرات دوره‌ای و نهایتاً اورهال بود.

وی اظهار داشت: با توجه به جنگ بیشترین آسیب هواپیماها روی بدنه آنها بود، جایی که قبل از شکل‌گیری «اوج» اصلاً وارد آن حوزه نشده بودیم. در این چند سال در این مجموعه انواع هواپیماهای شکاری، ترابری و آموزشی سبک و متوسط بازسازی شده است از جمله هواپیماهایی که در خیلی از کشورهای دنیا زمین‌گیر و از رده خارج شده‌اند.

* سنگین‌ترین بازسازی‌های اوج روی F5 و ایلیوشین

منفرد زاده با بیان اینکه اورهال با بازسازی هواپیما تفاوت دارد، گفت: در اورهال تمام سیستم‌ها و قسمت‌ها بازرسی می‌شوند اما در بازسازی قسمتی از هواپیما از بین رفته و دوباره ساخته می‌شود. بعنوان مثال وقتی بر اثر موشک قسمتی از بال از بین می‌رود مراکز اورهال در گذشته توانایی بازسازی آن را نداشت.

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش تاکید کرد: اما مجتمع اوج سنگین‌ترین بازسازی‌ها را روی یک جنگنده F5 و ایلیوشین که بر اثر آتش‌سوزی قسمت زیادی از بال و بدنه‌اش در یکی از پایگاه‌ها سوخته بود را انجام داد.

وی همچنین تصریح کرد: در سال 66 که ما این کار را آغاز کردیم شاید تعداد مهندسین هوافضای ما در کل کشور از تعداد انگشتان دو دست هم کمتر بود و تأسیسات صنعتی خاصی هم نداشتیم و کشورمان وارد کننده بود. لذا کارهایی که الآن انجام می‌دهیم در آن زمان ناممکن به نظر می‌آمد، مثل ساخت هواپیمای جنگنده با سرعت مافوق صوت و جنگنده‌ای که در عرض 5-4 از سطح دریا به ارتفاع 40هزار پا می‌رسد و تغییرات دما در این اوج‌گیری شاید 50-60 درجه باشد.

* اواخر دهه 60 کار ساخت جنگنده را آغاز کردیم

منفرد زاده ادامه داد: لذا برای ساخت جنگنده باید وارد دنیای دیگری شوید و با همه علوم مواد آشنایی داشته باشید. زمانی که ما برخی دستگاه‌ها و زیرساخت‌ها را برای ساخت هواپیما ایجاد کردیم هیچکدام از این دستگاه‌ها در صنعت کشور موجود نبود.

وی افزود: بازسازی هواپیماها این جسارت را به متخصصین نهاجا داد که وارد ساخت هواپیما هم بشوند. حدوداً اواخر دهه 60 نیروی هوایی بعنوان اولین مرکزی بود که وارد ساخت هواپیماهای جنگنده شد و اولین هواپیمایی که تولید کردیم جنگنده آذرخش بود که در مرکز اوج تولید شد.

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش گفت: آذرخش، اولین هواپیمای مافوق صوت بود که می‌توانست کلیه مأموریت‌های عملیاتی نهاجا را انجام دهد. بعد از آن به این فکر افتادیم که هواپیمایی را تولید کنیم که برند آن ایرانی و محصول خودمان باشد. این بود که متخصصین در نهاجا و دانشگاه شهید ستاری که دستاورد خود انقلاب بودند دور هم جمع شدند و شروع به کار کردند و به این نتیجه رسیدند که طرح یک هواپیمای بومی جنگنده با توجه به دانشی که از گذشته در نیروی هوایی داشتیم را طراحی کردند که اسم آن بعداً شد «صاعقه».

* «صاعقه» در محضر رهبر انقلاب پروازش را بطور رسمی آغاز کرد

منفرد زاده اظهار داشت: جنگنده صاعقه در بهمن 82 اولین پرواز خود را انجام داد و در خرداد 83 در یکی از پایگاه‌های نیروی هوایی در محضر رهبر معظم انقلاب پروازش را به طور رسمی آغاز کرد و به جمع هواپیماهای جنگی نیروی هوایی ملحق شد.

* آذرخش‌های موجود به ماموریت خود ادامه می‌دهند

وی افزود: هر کشوری که شروع به هواپیماسازی می‌کند، یک هواپیما را به عنوان بیس کار خود انتخاب می‌کند. طبیعتاً وقتی بهینه‌سازی صورت می‌گیرد مطلوب و منطقی این است که شما هواپیمای بهتر را در خط تولید قرار دهید و در آتی از آن استفاده بیشتری ببرید. لذا الآن صاعقه جایگزین آذرخش در خط تولید شده است و آذرخش‌هایی که تولید شده در نیروی هوایی به خدمت خود ادامه می‌دهند.

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش با بیان اینکه جنگنده صاعقه نسل برتر جنگنده آذرخش بود که در نهاجا تولید شد، گفت: بعد از اینکه جنگنده صاعقه را ساختیم و پروازهای آزمایشی آن به طور کامل انجام شد و ارزیابی‌های مختلف در مأموریت‌های بمباران و رهگیری هوایی و حتی بعنوان هواپیمای آموزشی که صورت گرفت، صاعقه به عنوان یک طرح مصوب در ستاد کل نیروهای مسلح مورد تأئید قرار گرفت.

* تولید صاعقه؛ پروژه‌ای مشترک میان نهاجا و ودجا

منفرد زاده تاکید کرد: برابر روشی که در کشور ما وجود دارد تولید انبوه این پرنده‌ها باید در وزارت دفاع صورت می‌گرفت ولی پرنده صاعقه یا حتی هواپیماسازی طوری نیست که چند مشخصه بدهی به صنعت و بخواهی آن را بسازند، چون اگر وزارت دفاع خودش می‌خواست این کار را انجام دهد باید یک مرکز اوج دیگر را در خود ایجاد و از ابتدا کار را آغاز می‌کرد لذا بر اساس هم‌فکری که بین مسئولین وقت نهاجا و وزارت دفاع انجام شد این پروژه الآن به صورت مشترک بین نهاجا و وزارت دفاع پیش می‌رود و محصولاتش در پایگاه‌های هوایی ماموریت خود را انجام می‌دهند.

* تعیین صاعقه بعنوان هواپیمای پلت‌فرم

وی در ادامه این گفت‌وگو اظهار داشت: بعد از اینکه هواپیمایی را تولید می‌کنید و کشور در حوزه‌ای پیشرفت می‌کند و محصول جدیدی بدست می‌آید، باید آن را در هواپیمای خود به کار بگیرید چون صنعت هواپیما طوری نیست که هر لحظه بتوان هواپیمای دیگری را تولید کنید.

منفرد زاده گفت: لذا در تمام دنیا هم همینطور است که یک هواپیما را بعنوان پلت‌فرم انتخاب می‌کنند که ما هم هواپیما صاعقه را در نظر گرفتیم و تغییرات و سیستم‌های جدید مثل تسلیحاتی و راداری و الکترواویونیکی را در صورت نتیجه مثبت با هواپیمای صاعقه تطبیق می‌دهیم.

* دستیابی به صاعقه جدید با قابلیت جنگنده‌های نسل چهار در آینده نزدیک

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش تصریح کرد: در این چند ساله که ورژن‌های مختلف صاعقه تولید شده هر سری بهتر و تجهیزات جدیدتر در حوزه الکترواویونیک و رادار و تسلیحات روی آن نصب شده و تست‌های آن هم مطلوب بوده است و می‌توانیم بگوییم در آینده‌ای نه چندان دور ما یک هواپیمایی با پلت‌فرم صاعقه ولی از نظر الکترواویونیک نسل چهار یا چهار و نیم خواهیم داشت که تعاریف خاص خودش را دارد.

وی با بیان اینکه  تغییرات روی هواپیما کار روتینی است که انجام می‌شود، گفت: ما داریم به آن نقطه می‌رسیم که یک هواپیمای کاملاً متفاوت از نظر تمام تجهیزات الکترونیکی و رادار و الکترواویونیکی و تسلیحاتی در آینده نزدیک داشته باشیم.

* جنگنده‌ای با قابلیت رهگیری و شناسایی هواپیماهای آمریکایی و اسرائیلی

منفرد زاده تصریح کرد: صنایع مختلف وزارت دفاع روی سامانه‌های الکترواویونیک و رادار کار می‌کنند و این سامانه‌ها داخلی است لذا ما به شدت به دنبال بروز شدن تجهیزات صاعقه هستیم زیرا تهدیدات ما هر لحظه به روز می‌شود.

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش گفت: تهدیدات فرامنطقه‌ای که الآن در منطقه ما را تهدید می‌کند کشورهای همسایه‌مان نیستند بلکه پروازهای نیروهای فرامنطقه‌ای است لذا ما باید قابلیت رهگیری و شناسایی هواپیماهای آمریکایی و اسرائیلی و یا ... را داشته باشیم و ما در آینده هواپیمایی با این قابلیت‌ها خواهیم داشت.


منفرد زاده اظهار داشت: هواپیمای صاعقه یک جنگنده بمب‌افکن پشتیبانی نزدیک است که هم قابلیت حمل تسلیحات مختلف برای اهداف زمینی و هم قابلیت شناسایی و رهگیری اهداف هوایی را دارد.

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش گفت: معمولاً الآن از هواپیماهای مولتی رول استفاده می‌شود و ما هم چون نمی‌توانیم غیر از این فکر کنیم لذا صاعقه را با این تفکر که مأموریت‌های مختلف را انجام دهد، ساختیم. تسلیحات مختلفی برای این هواپیما در نظر گرفته شده و از طرفی سیستم‌های راداری و کنترلی اسلحه به خوبی کار شده و در آینده هواپیمایی با این تجهیزات بومی و پیشرفته تولید می‌شود.

* تست‌های پروازی صاعقه دو کابین با موفقیت انجام شد

منفرد زاده همچنین به ورژن جدید هواپیماهی صاعقه اشاره و تاکید کرد: هواپیمای صاعقه دوکابین با هواپیماهای صاعقه موجود تغییراتی در تجهیزات دارد و این هواپیما هم برای بحث‌های تاکتیکی و هم برای تربیت خلبانان تاکتیکی به عنوان یک هواپیمای آموزشی به کار گرفته می‌شود.

وی با بیان اینکه خط تولید صاعقه همچنان فعال است و میزان تولید بنا به درخواست نیروی هوایی است، گفت: هر هواپیمایی که تولید می‌شود ممکن است در طرحش دو کابین یا یک کابین دیده شود ولی همان هواپیماهای تک‌کابین هم برای آموزش نیاز به هواپیمای دوکابین دارد تا خلبانی که قرار است با این هواپیما مأموریت‌های جنگی خودش را انجام دهد آموزش‌های لازم را ببیند. البته با انواع شبیه‌سازها آموزش‌هایی داده می‌شود ولی با شبیه‌ساز آموزش‌ها فقط کوتاه می‌شود نمی‌توان کیفیت آموزش در واقعیت را با شبیه‌ساز 100درصد لحاظ کرد.

منفرد زاده تصریح کرد: هواپیماهای آموزشی دوکابین نباید افتی نسبت به هواپیمای تک کابین داشته باشند ضمن اینکه خود اینها هم قابلیت انجام تمام مأموریت‌های عملیاتی را دارند یعنی وقتی این دو صاعقه را کنار هم می‌گذاریم هر دو یک قابلیت عملیاتی و کیفیت پروازی را دارند. لذا تست‌های پروازی صاعقه دو کابین هم با موفقیت انجام شد.

* وزارت دفاع در حال تولید انبوه صاعقه دو کابین

فرمانده مجتمع اوج نیروی هوایی ارتش در پایان خاطرنشان کرد: هواپیمای آموزشی برای همه کشور دارای جایگاه بالایی است و صاعقه دوکابین هم توسط وزارت دفاع در حال تولید انبوه است.

منبغ: فارس